Kiedy zaczyna się i kiedy kończy kalendarzowa jesień?
Kalendarzowa jesień to pora między końcówką lata a Bożym Narodzeniem, kiedy zmiana pór roku jest najbardziej odczuwalna. Mniej strome słońce daje miękkie światło, a chłodniejsze poranki przynoszą mgły i pajęczyny „babiego lata”. W tym okresie szczególnie wyraźnie widzimy, jak długość dnia maleje z tygodnia na tydzień; kulminacją będzie 21 grudnia, gdy jesień dobiegnie końca, a zacznie się zima. Co ważne, najwcześniejszy zachód słońca nie wypada dokładnie w najkrótszym dniu roku — odpowiadają za to tzw. równanie czasu i geometria orbity Ziemi.
Trzy oblicza jesieni: kalendarzowa, astronomiczna, meteorologiczna
Warto odróżniać trzy „jesienie”. Kalendarzowa ma stałe daty (23.09–21.12). Astronomiczna zaczyna się podczas równonocy jesiennej (zwykle 22–23 września), gdy Słońce przecina równik niebieski; wtedy dzień i noc są zbliżone długością, ale nie identyczne — dodatkowe minuty światła daje refrakcja atmosferyczna i definicja wschodu/zachodu. Meteorologiczna (1.09–30.11) ułatwia klimatologom porównywanie danych pogodowych między latami, bo opiera się na pełnych miesiącach.
Dlaczego liście zmieniają kolor?
Najbardziej widowiskowa jest zmiana koloru liści. Gdy ustaje produkcja chlorofilu, odsłaniają się karotenoidy (żółcie i pomarańcze), a w sprzyjających warunkach pojawiają się antocyjany (czerwienie i purpury). Dlatego klony, dęby czy buki potrafią wyglądać jak obrazy. Jesień to również sezon smaków: jabłek, śliwek, dyni i grzybów. Dla miłośników fotografii to pora „złotej godziny” — słońce świeci niżej, cienie są dłuższe, a kadry miękkie i kontrastowe bez dodatkowych filtrów.
Jesień 2025: babie lato i tempo skracania dnia
Choć jesień kojarzy się z chłodem, potrafi zaskoczyć stabilnym, ciepłym „babim latem”. To krótkie okna pogody z delikatnym wiatrem i czystym niebem, idealne na wypad za miasto. Od końca września dzień skraca się najszybciej — różnica sięga kilkunastu minut tygodniowo. Niezależnie od tego, czy planujesz grzybobranie, porządki na balkonie czy zmianę garderoby, ten czas sprzyja rytuałom: porannym herbatom, książkom czy wieczornym filmom. A gdy 21 grudnia kalendarzowa jesień się skończy, powoli zaczniemy odzyskiwać minuty dnia — ale to już opowieść o zimie.
