CIEKAWOSTKI

O tym polskim mieście mówią, że jest "Małym Wiedniem" i ma swoją "Wenecję". Podróż z Krakowa zajmuje tylko dwie godziny [GALERIA]

2025-03-04 17:54

To transgraniczne miasto bywa nazywane "Małym Wiedniem" i jednocześnie może pochwalić się własną "Wenecją". Wyjątkowemu położeniu geograficznemu zawdzięcza malownicze, górskie krajobrazy, natomiast sięgająca początków IX w. historia stanowi gwarancję niepowtarzalnych zabytków. Cieszyn, bo o nim mowa, robi wrażenie o każdej porze roku. To świetny pomysł na wycieczkę z Krakowa, zwłaszcza że dojazd ze stolicy Małopolski zajmuje dwie godziny.

Cieszyn - burzliwe dzieje "Małego Wiednia".  Skąd wzięło się to określenie?

Cieszyn leży na południu Polski nad rzeką Olzą w województwie śląskim u stóp Beskidu Śląskiego. Jest jednym z najstarszych miast w regionie i jednocześnie miastem transgranicznym, którego prawobrzeżna część należy do naszego kraju, natomiast lewobrzeżna - zwana Czeskim Cieszynem - to już terytorium naszych sąsiadów: Czech. Biorąc pod uwagę długą historię tej urokliwej miejscowości, określanej często "Małym Wiedniem", wspomniany podział stosunkowo nowy. Pojawił się bowiem w 1920 r., kiedy to na konferencji w belgijskim Spa zajęto się konfliktem terytorialnym między powstałymi po I wojnie światowej Polską i Czechosłowacją. Podjęto wówczas decyzję o podziale Śląska Cieszyńskiego, a za granicę uznano rzekę Olzę przepływającą przez miasto nazywane wówczas po niemiecku Teschen. Podział nie obowiązywał w latach 1938-1945, ale po II wojnie światowej postanowiono do niego powrócić.

Dzieje Cieszyna sięgają oficjalnie IX w. Według żyjącego w okresie renesansu kronikarza dawnego Śląska Jakub Schickfus i jego następców miasto zostało założone w 810 r. Tysiąc lat później ówczesne władze postanowiły świętować jubileusz jego istnienia i 22 lipca 1810 r. zorganizowały wielkie uroczystości. Należy mieć jednak na względzie, że podobnie jak wiele dat historycznych tak i wspomniany rok 810 r. to data umowna. Stary Cieszyn, czyli gród rodu słowiańskiego plemienia Gołęszyców, uznawany za praosadę dzisiejszego miasta, powstał bowiem prawdopodobnie już w VII w. Został jednak zniszczony w kolejnym stuleciu przez wojska wielkomorawskie, po czym osadnicy słowiańscy zbudowali na Górze Zamkowej kolejne grodzisko obronne, z czasem zyskujące coraz większe znaczenie, następnie powstało podgrodzie, aż w końcu w XI w. cieszyński gród stał się kasztelanią podlegającą królom polskim.

W 1291 r. miasto (prawa miejskie Cieszyn zyskał przed 1284 r.) trafiło pod panowanie Czechów i do 1653 r. pełniło funkcję stolicy księstwa piastowskiego. Po śmierci księżnej Elżbiety Lukrecji, ostatniej z rodu dynastii cieszyńskich Piastów, władzę objęli Habsburgowie, którzy rządzili na tym terytorium 1918 r., pozostawiając po sobie ślad m.in. w architekturze, stąd właśnie określenie "Mały Wiedeń", które pojawia się także w odniesieniu do innego śląskiego miasta - Bielska-Białej. Co ciekawe, w 1805 r. w obliczu zagrożenia Wiednia, to właśnie do Cieszyna tymczasowo przeniósł się dwór cesarski i rząd monarchii austriackiej, chociaż ta obecność nie przyniosła niestety miastu większych korzyści.

Co warto zwiedzić w Cieszynie? Z czego słynie "Mały Wiedeń"?

Najstarsze zabytki w Cieszynie znajdują się na wspomnianej Górze Zamkowej - są to pozostałości grodu obronnego. Na usytuowanym w centrum miasta wzgórzu przez wieki stał bowiem zamek piastowski, który w XIX w. został rozebrany. Na miejscu można jednak wciąż zobaczyć gotycką Wieżę Piastowska z XIV wieku, część baszty oraz romańską rotundę z XI w. (po późniejszych przebudowach). U podnóża góry leży natomiast w latach 1838-40 Pałac Myśliwski Habsburgów.

Będąc w Cieszynie, z pewnością warto odwiedzić m.in. Kościół Jezusowy, który jest największą świątynią luterańską w Polsce, kościół parafialny św. Marii Magdaleny - najstarszy kościół katolicki w mieście, którego elementy gotyckie pochodzą z przełomu XIII/XIV wieku czy Muzeum Śląska Cieszyńskiego - najstarsze muzeum publiczne w Polsce, założone przez ks. Leopolda Jana Szersznika w roku 1802 r. W kategorii "naj" znajduje się też Browar Zamkowy Cieszyn, który jest najdłużej, nieprzerwanie działającym browarem w Polsce.

"Mały Wiedeń" może też się pochwalić urokliwą starówką, w której obrębie nie brakuje zabytkowych kamienic. Wśród miejsc, które trzeba zobaczyć podczas pobytu w mieście, nie sposób pominąć istniejącej najprawdopodobniej od średniowiecza Studni Trzech Braci (według legendy Cieszyn założyli bracia Bolko, Leszko i Cieszko) oraz Cieszyńskiej Wenecji. Ta nosząca chwytliwą nazwę część starego miasta to odcinek ulicy Przykopa, przy której stoją budynki wybudowane w XVIII – XIX wieku z mostkami przerzuconymi nad sztucznym kanałem - nad Młynówką. Te i inne atrakcje Cieszyna znajdziesz w innej galerii.

Cieszyn-Kraków. Ile trwa podróż?

Podróż z Krakowa do Cieszyna samochodem przez autostradę A4 zajmuje od 2 do 2,5 godziny. Jest to korzystniejsze rozwiązanie niż podróż pociągiem, która trwa około 3,5 godziny i wymaga przesiadki. Ze stolicy Małopolski do miasta graniczącego z Czechami jeżdżą jedna także autokary i wówczas podróż trwa tyle, ile przejazd autem osobowym.

Wizyta króla Karola III w Krakowie
QUIZ. Andrus, bojka, winkiel - jarzysz te słowa? Rozwiąż nasz test i sprawdź, czy dogadasz się z mieszkańcem Krakowa!
Pytanie 1 z 12
Jeśli jestem andrusem, to jestem:
Polska na ucho
Wampirka