Wisława Szymborska i Literacka Nagroda Nobla. Mija 29 lat od wielkiego wyróżnienia
Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 roku na Prowencie, który dzisiaj stanowi część miasta Kórnik leżącego w województwie wielkopolskim. Od 1929 roku mieszkała w Krakowie, gdzie już w 1945 roku debiutowała na łamach Dziennika Polskiego wierszem „Szukam Słowa”. W 1952 roku wydała swój pierwszy tom poetycki „Dlatego żyjemy”. Została również członkinią Związku Literatów Polskich. W latach 1953-1966 Szymborska była kierowniczką działu poezji tygodnika Życie Literackie, a w latach 1967 – 1981 publikowała w nim felietony „Lektury nadobowiązkowe”, które tworzyła do 2002 roku.
Po przeprowadzce do Krakowa rodzina Szymborskich zamieszkiwała przy ul. Radziwiłłowskiej 29. To właśnie tam młoda Wisława Szymborska uczęszczała do Szkoły Powszechnej im. Józefy Joteyko przy ul. Podwale 6, a od września 1935 roku uczyła się w Gimnazjum Sióstr Urszulanek przy ul. Starowiślnej. Po wybuchu II wojny światowej kontynuowała naukę na tajnych kompletach, zdając maturę w 1941 roku. Dwa lata później rozpoczęła pracę na kolei, aby uniknąć wywiezienia na teren Niemiec. Od 1946 roku Wisława Szymborska należała do grupy literackiej „Inaczej”.
Na tomy poetyckie Wisławy Szymborskiej składają się: „Dlatego żyjemy” (1952), „Pytania zadawane sobie” (1954), „Wołanie do Yeti” (1957), „Sól” (1962), „Sto pociech” (1967), „Wszelki wypadek” (1972), „Ludzie na moście” (1986), „Koniec i początek” (1993), „Chwila” (2002 – finał Nagrody Literackiej Nike 2003), „Dwukropek” (2005 – nominacja do Śląskiego Wawrzynu Literackiego 2006, finał Nagrody Literackiej Nike 2006), „Tutaj” (2009), „Wystarczy” (2012) i „Czarna piosenka” (2014 – na podstawie maszynopisu).
Do zbiorów poezji należą – „101 wierszy” (1966), „Wiersze wybrane” (1964), „Poezje wybrane” (1967), „Poezje” (1989, wersja dwujęzyczna), „Widok z ziarnkiem piasku” (1996), „Sto wierszy – sto pociech” (1997), „Miłość szczęśliwa i inne wiersze” (2007), „Wiersze wybrane” (2010), „Milczenie roślin” (2011, 2012), „Wiersze wszystkie” (2023).
29 lat temu, 3 października 1996 roku Wisławie Szymborskiej przyznano Literacką Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
W Wisławie Szymborskiej Szwedzka Akademia chce uhonorować przedstawicielkę niezwykłej czystości i siły poetyckiego spojrzenia. Poezji jako odpowiedzi na życie, sposobu na życie, pracy nad słowem jako myślą i wrażliwością. Wiersze Wisławy Szymborskiej to perfekcja słowa, wysoce wycyzelowane obrazy, myślowe allegro ma non troppo, jak nazywa się jeden z jej wierszy. Jednak ciemności, której nie ulegają one bezpośrednio, wyczuwa się w nich tak, jak ruch krwi pod skórą – napisano w noblowskiej laudacji.
Wisława Szymborska odebrała wyróżnienie osobiście w Sztokholmie z rąk króla Karola XVI Gustawa, co nastąpiło 9 grudnia tego samego roku. Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania nagrody napisał: „za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”.
Wisława Szymborska zmarła 1 lutego 2012 roku w Krakowie. Jej pogrzeb odbył się 9 lutego. Poetka spoczęła w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim.
