Post w Kościele rzymskatolickim. Czy obowiązuje w Wigilię?
W prawie kanonicznym obowiązującym w Kościele rzymskokatolickim wyróżnia się trzy rodzaje postu. Są to: post ścisły, wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych oraz post eucharystyczny, który powinien trwać godzinę przed przyjęciem komunii świętej.
Post ścisły obowiązuje tylko w dwa dni w roku: w Środę Popielcową oraz w Wielki Piątek. Wówczas wierni będący osobami pełnoletnimi (do 60 roku życia) powinni powstrzymać się od spożywania mięsa (z wyjątkiem ryb) oraz ograniczyć swoje posiłku do jednego pełnego i dwóch niepełnych. Ten rodzaj postu nie obowiązuje oczywiście w Wigilię.
Jeśli chodzi natomiast o wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (z wyjątkiem ryb), sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Gdy zajrzymy do przepisów kanonicznym, znajdziemy bowiem informację, że ten rodzaj postu obowiązuje w każdy piątek roku liturgicznego z wyjątkiem uroczystości, czyli dni świątecznych najwyższej rangi i dotyczy wszystkich wiernych w wieku powyżej 14 roku życia. To oficjalny nakaz obowiązujący w całym Kościele rzymskokatolickim. Niemniej jednak władze kościelne w poszczególnych państwach mają możliwość wprowadzania własnych zarządzeń w tym obszarze. W tym przypadku nadal nie możemy mówić o nakazie zachowania postu - wstrzemięźliwości w Wigilię w naszym kraju, ale o zaleceniu. Jak czytamy bowiem w Uchwale nr 15/364/2014 Konferencji Episkopatu Polski z dnia 13 marca 2014 r.:
Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje w Środę Popielcową oraz piątki całego roku z wyjątkiem uroczystości (zob. KPK 1251). Dotyczy wszystkich, którzy ukończyli czternasty rok życia. Zachęca się do zachowania wstrzemięźliwości także w Wigilię Narodzenia Pańskiego.
W Wigilię można zatem jeść mięso, chyba że wypada ona w piątek. Władze kościelne mają możliwość wówczas udzielenia dyspensy od obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, ale np. w 2021 r. tak się nie stało i post w Polsce obowiązywał. Niemniej jednak w 2024 r. Wigilię będziemy obchodzić we wtorek, więc na stołach wiernych jak najbardziej mogą pojawić się potrawy mięsne.
Post w Wigilię. Dlaczego można jeść ryby?
Wśród tradycyjnych potraw wigilijnych na polskich stołach nie brakuje dań z rybą w roli głównej. Największą popularnością cieszą się oczywiście karpie i śledzie. Dlaczego ich mięso można jeść? W tym przypadku nie ma oficjalnej wykładni Kościoła. Zwykle zwraca się jednak uwagę a rolę ryby w tradycji chrześcijańskiej, tj. na fakt, że był to znak rozpoznawczy pierwszych chrześcijan i również jeden z pierwszych symboli tej religii — symbol Jezusa Chrystusa,.