Góry Leluchowskie w Małopolsce. Zapomniane pasmo na pograniczu
Małopolskie góry to nie tylko Tatry. W regionie znajdziemy wiele miejsc, które umożliwiają wręcz nieograniczoną eksplorację. Jednym z nich są z pewnością położone na południu województwa małopolskiego Góry Leluchowskie, zwane również Pasmem Leluchowskim lub grupą Zimnego i Dubnego. Zasadniczo uznaje się je za część Beskidu Sądeckiego, choć w nowszych regionalizacjach są również utożsamiane (wraz z Górami Lubowelskimi) z Pogórzem Popradzkim.
Pasmo Leluchowskie zamyka się w granicach: od zachodu – Dolina Popradu (od Leluchowa do Muszyny), od północy i wschodu – dolina Muszynki, a od południa – grzbietami między zlewnią Topl’i oraz Popradu. Najwyższym szczytem tego małopolskiego pasma górskiego jest Kraczonik wznoszący się na wysokość 936 m n.p.m. Z kolei najważniejszym (pod względem turystycznym) szczytem jest Dubne (904 m n.p.m.), gdyż to tam, jak pisze Bogdan Mościcki w publikacji „Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Przewodnik”, znajduje się skrzyżowanie szlaków.
Warto dodać, że Góry Leluchowskie są właściwie zapomniane i rzadko odwiedzane przez turystów. To raczej miejsce, które trzeba eksplorować „na dziko”, choćby z racji faktu istnienia niewielu, bo zaledwie trzech głównych szlaków. Żółty wiedzie od Muszyny przez Dubne do Wojkowej i Muszynki. Z kolei niebieski prowadzi od Powroźnika przez Dubne po Kraczonik i Leluchów, a czerwony na odcinku: Obručné – Kamienny Horb – Pusta – Wysoka Horka – Bukowina – Przełęcz Tylicka.
W Górach Leluchowskich znajdziemy wiele miejsc wartych odwiedzenia. Należą do nich choćby Rezerwat Przyrody Okopy Konfederackie. To obszar leżący w rejonie okopów konfederatów barskich, utworzony w 1963 roku. Celem ochrony jest zachowanie wspomnianych już okopów, wzniesionych tam w drugiej połowie XVIII wieku. To oczywiście nie wszystko. To Pasmo Górskie zamieszkiwali niegdyś Łemkowie, których wysiedlono w 1947 roku w ramach akcji „Wisła”. Pozostały tam jednak pamiątki i perełki architektoniczne tamtych lat, m.in. Cerkiew św. Kosmy i Damiana w Wojkowej.
Jak podaje Bogdan Mościcki, wspomniana Wojkowa jest jedyną wsią leżącą obecnie w głębi gór, które kiedyś tętniły życiem. Miejscowość ta leży na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Wiodą stamtąd szlaki piesze (Muszyna – Malnik – Wojkowa – Muszynka), a także szlaki rowerowe (Muszyna – Leluchów – Dubne – Wojkowa – Powroźnik – Muszyna).
Przy okazji pobytu w Górach Leluchowskich warto z pewnością odwiedzić uzdrowisko Muszyna, a także przygraniczne słowackie miejscowości, takie jak Legnawa (ścieżka rowerowa), Mały Lipnik czy Sulin.
