Małopolskie. Jenoty kolejnym gatunkiem inwazyjnym
Inwazyjne gatunki obce (IGO) to rośliny, zwierzęta, patogeny i inne organizmy, które nie są rodzime dla danego ekosystemu i mogą powodować środy zarówno w środowisku, jaki i w gospodarce, a także negatywnie oddziaływać na zdrowie człowieka. Jak podaje Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, od XVII wieku inwazyjne gatunki obce przyczyniły się do wyginięcia prawie 40 proc. gatunków zwierząt, dla których przyczyna zaniknięcia jest znana. Jak czytamy, zagrożenie IGO stale narasta wraz z rozwojem m.in. globalnego handlu, transportu czy turystyki.
Nie inaczej jest w województwie małopolskim, gdzie stale odnotowuje się obecność inwazyjnych gatunków obcych. Należą do nich m.in. raki luizjańskie, nutrie, dumki jałowcowe czy dobrze znany barszcz Sosnowskiego. Ekspansję na terenie Polski prowadzą również jenoty, których obecność stwierdzano już w przeszłości na terenie Małopolski.
GDOŚ informuje, że zwierzęta te skolonizowały Polskę ze wschodu wraz z naturalnym procesem rozszerzania siedlisk. Jenoty żyją w zróżnicowanym środowisku. Mowa o lasach, dolinach rzecznych czy podmokłych terenach. Dlaczego ekspansja jenotów może być groźna?
Nie chodzi tu tylko o oddziaływanie na środowisko przyrodnicze, ale przede wszystkim o względy bezpieczeństwa. Jenoty są nosicielami licznych chorób i pasożytów. Najbardziej istotnymi chorobami, jakie przenoszą te ssaki są wścieklizna oraz świerzb. Jak duża jest populacja jenotów w Małopolsce? W tym przypadku trudno operować na konkretnych liczbach.
Jak poinformowała Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie, obecność jenotów w Małopolsce w latach 2023-2024 stwierdzano oficjalnie czterokrotnie. Gdzie?
Jeden osobnik w miejscowości Sękowa (powiat gorlicki), jeden osobnik w miejscowości Biecz (powiat gorlicki), jeden osobnik w miejscowości Binarowa (powiat gorlicki), jeden osobnik w miejscowości Skawina (powiat krakowski) i dwa osobniki w Dolinie Grzybowskiej w gminie Zabierzów. Ze względu na stan zdrowia dwa osobniki poddano eutanazji.
W ostatnim czasie znów zarejestrowano obecność jenota w Małopolsce. Miało to miejsce 28 sierpnia na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Do 1 kwietnia 2022 roku jenot ujęty był na liście zwierząt łownych, ale na mocy stosownego rozporządzenia z listy tej wykreślono inwazyjne gatunki obce. W praktyce oznacza to, że jeśli myśliwy podczas polowania natrafi na jenota, ma prawo odstrzelić zwierzę.
Jenot jest nosicielem patogenów wywołujących wiele chorób, między innymi nosówkę, ptasią grypę, toksoplazmozę, tularemię. Najbardziej istotnym patogenem przenoszonym przez jenoty jest wścieklizna, która ma wpływ na liczebność populacji rodzimych gatunków zwierząt. W ostatnich latach w Estonii jenoty stanowiły ponad 50% przypadków wścieklizny u dzikich zwierząt. W Polsce w latach 1999 - 2004 ponad 700 jenotów (ok. 8% wszystkich przypadków) było zarażonych wścieklizną. W czasie epidemii wścieklizny w Finlandii w późnych latach 80. - 77 proc. przypadków wścieklizny notowano u jenotów. Przenosząc pasożyty i patogeny, jenoty mogą mieć wpływ na hodowle zwierząt. Ze względu na przenoszenie patogenów i pasożytów takich jak wścieklizna, świerzb, bąblowiec jamisty, Spirometra i inne, jenoty mogą stanowić zagrożenie dla człowieka – wyjaśniała w rozmowie z Radiem ESKA rzecznik prasowy krakowskiego RDOŚ Ada Słodkowska-Łabuzek.
