Małopolska pełna opuszczonych wsi. Po mieszkańcach zostały tylko symbole
Województwo małopolskie to obszar wyjątkowy pod względem historycznym i kulturowym. Niegdyś region był jednym z najbarwniejszych pod względem licznych mniejszości narodowych, zamieszkujących ziemie Małopolski. Od zamierzchłych czasów na terenie województwa powstawały mniejsze bądź większe ośrodki skupiające mieszkańców. Część z nich z biegiem lat przekształciła się w duże miasta, a inne pozostały mniejszymi miejscowościami. Obszar dzisiejszego województwa małopolskiego jako region doświadczył wielu traumatycznych wydarzeń nierozerwalnie związanych z historią Polski. Liczne wojny przetaczające się przez Małopolskę pozostawiły po sobie trwały ślad. Warto zaznaczyć, że niegdyś struktura etniczna dzisiejszej Małopolski była o wiele bardziej zróżnicowana.
Ziemie te zamieszkiwali Polacy, Łemkowie, Żydzi, Ukraińcy, Romowie, Słowacy, a także Niemcy. Wraz z biegiem historii mniejszości narodowe i etniczne zniknęły z Małopolski na skutek m.in. pierwszej i drugiej wojny światowej na podstawie umów o wymianie ludności czy akcji wysiedleńczych, takich jak akcja „Wisła” z 1947 roku, w ramach której m.in. z Małopolski i Podkarpacia wysiedlano ludność łemkowską i ukraińską. Część rodzin osiedlona w woj. małopolskim również musiała opuścić swoje rodzinne ziemie, zlokalizowane na południu województwa, m.in. w okolicach Krynicy, Gorlic, Muszyny, Żegiestowa czy Tylicza.
Wraz z wysiedleniem ludności część małopolskich wsi całkowicie wymarła, stając się jedynie pustą pamiątką po dawnych czasach świetności. Dla przykładu, opuszczoną dziś wieś Bieliczna w gminie Uście Gorlickie jeszcze w 1939 roku zamieszkiwało 225 Łemków i siedem osób pochodzenia żydowskiego – podaje Magdalena Dziadosz. Po dawnej osadzie pozostała greckokatolicka cerkiew i stary łemkowski cmentarz, a obszar byłem wsi włączono do sąsiednich Izb.
W Małopolsce znajdziemy o wiele więcej opuszczonych miejscowości, takich jak Czertyżne, również leżące w gminie Uście Gorlickie. Wieś lokowano jeszcze w XVI wieku – wynika z publikacji „Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku” (red. S. Trawkowski, M. Wilska). Co ciekawe, w latach międzywojennych miejscowość (ok. 25 gospodarstw) wyróżniała się względną zamożnością (W. Krukar, P. Luboński, „Beskid Niski: przewodnik”.
Po II wojnie światowej mieszkańcy wsi wyjechali na Ukrainę lub zostali deportowani na ziemie zachodnie. Po dawnej miejscowości dziś pozostał jedynie stary cmentarz i krzyż.