Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne na Kasprowym Wierchu. To najwyżej położony budynek w Polsce
Gdzie znajdziemy najwyżej położony budynek w Polsce? Właśnie takim miejscem może pochwalić się województwo małopolskie. Mowa o Wysokogórskim Obserwatorium Meteorologicznym na Kasprowym Wierchu, zbudowanym na wysokości 1988 m n.p.m. Jak pisze Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, miejsce to jest również unikalną placówką badawczą na skalę światową. Dzięki lokalizacji w środowisku niezaburzonym przez człowieka, obserwatorium meteorologiczne w Tatrach to zakwalifikowano do sieci stacji reperowych WMO, tzw. Reference Climatological Station oraz Systemu Wysokogórskich Obserwatoriów Europy. Kiedy powstało Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne na Kasprowym Wierchu? Jak podaje IMGW, jego historia sięga jeszcze 1934 roku, kiedy planowano budowę kolejki linowej, ukończonej w latach 1935-1936. Wznoszenie budynku obserwatorium zakończono w 1937 roku. Co ciekawe, stacjonarne obserwacje meteorologiczne na Kasprowym Wierchu prowadzono już od grudnia 1935 roku. Z obserwatorium naKasprowym Wierchu korzysta Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Oprócz działalności naukowej prowadzi się tam prace naukowo-badawcze. Jak wygląda praca w WOM Kasprowy Wierch?
Dyżur trwa 24 godziny (…). Obserwowanie pogody jest praktycznie nieustanne. Przed każdą pełną godziną wychodzimy na dach, do ogródka meteorologicznego, aby sprawdzić wielkość zachmurzenia w oktantach, rodzaj chmur na każdym piętrze oraz czy chmury zaciągają – zwiększają swoją wielkość lub ilość czy maleją. Obserwujemy też ich podstawę, zwłaszcza piętra niskiego, bo to jest ważna informacja np. dla lotnictw, i sprawdzamy widzialność. To podstawowe elementy mierzone na stacji, ale obserwacje obejmują również inne parametry. Gdy zaczyna padać deszcz, śnieg albo krupa śnieżna bądź nadchodzi mgła lub inne zjawisko meteorologiczne pomiędzy pełnymi godzinami, takie dane również należy odnotować i na bieżąco wprowadzać do komputera. W momencie, gdy są to zdarzenia szczególne, jak np. burza czy duży opad deszczu, wysyła się odpowiednie depesze. Na stacji zamontowane są automatyczne czujniki, jednak w czasie awarii musimy korzystać z termometrów umieszczonych w klatce meteorologicznej. O pełnej godzinie uruchamia się specjalny program w komputerze. Wpisujemy do niego dane i do pięciu minut po pełnej godzinie, nie późnej, wysyłamy dane do odpowiednich baz. Pracownicy obserwatorium nie zajmują się jednak prognozowaniem – to rola synoptyka. My jesteśmy obserwatorami meteorologicznymi zbierającymi dane, na podstawie których synoptycy tworzą prognozy – mówi obserwator Justyna Żyszkowska na łamach publikacji IMGW #WOMKASPROWY.
W 1946 roku w Wysokogórskim Obserwatorium na Kasprowym Wierchu rozpoczęto obserwacje dla celów synoptycznych. W 1951 roku badano tam również plamy słoneczne i promieniowanie kosmiczne. Pięć lat później zamontowano grawimetryczny punkt pomiarowy. Jak czytamy, w lipcu 1959 roku rozpoczęto systematyczne pomiary radioaktywnych i chemicznych zanieczyszczeń atmosfery, a w 1985 roku wprowadzono do pracy komputer klasy IBM PC. Dopiero w 1991 roku w tatrzańskim obserwatorium zamontowano instalację ogrzewania elektrycznego. W 2008 roku na miejscu otwarto izbę edukacyjną, a w 2022 roku zakończono remont generalny WOM Kasprowy Wierch.
