71. lat temu (23 czerwca 1949 roku) rozpoczęto budowę pierwszego bloku mieszkalnego w Nowej Hucie (na dzisiejszym osiedlu Wandy). Konkurs na opracowanie koncepcji przyszłego miasta przypadł Tadeuszowi Ptaszyckiemu. Został on głównym projektantem Nowej Huty, do 1960 roku odpowiadał za architekturę i infrastrukturę tamtejszej przestrzeni. Styl, w jakim budowano NH to realizm socjalistyczny. Charakteryzował się on m.in. symetrycznymi układami, monumentalizmem, nawiązaniami do architektury historycznej (renesansu, baroku, klasycyzmu).
Z tej okazji Muzeum Nowej Huty przygotowało specjalną animację, gdzie w krótkiej i obrazowej formie ukazuje zaplanowaną, „idealną” formę układu urbanistycznego Nowej Huty, a także jego zrealizowaną wersję (na fotografiach). Koniecznie zobaczcie wideo!
Najstarszymi osiedlami w Nowej Hucie są: Wandy, Willowe i Na Skarpie, zbudowane w 1949 roku. Powstały z wykorzystaniem jedno- i dwupiętrowych domów projektu architekta Franciszka Adamskiego. Ich rozproszony układ spotkał się z krytyką ze względu na brak należytego wykorzystania przestrzeni międzyblokowej. W kolejnych realizacjach stosowano większą intensywność zabudowy.
Plan Nowej Huty został oparty na pięcioboku. Jej centrum to Plac Centralny. Osiedla wokół niego, a także niektóre położone dalej – Teatralne, Górali, Krakowiaków, Zielone, Sportowe, Szkolne, Stalowe, Hutnicze, Ogrodowe – zostały zbudowane w nurcie socrealistycznym. Wśród najsłynniejszych realizacji można tu wymienić zabudowę Placu Centralnego, Teatr Ludowy, Kino Świt i Światowid, budynki Centrum Administracyjnego Huty im. Lenina.
Po roku 1956 nastąpił okres liberalizacji, zmieniło się również budownictwo. Rozpoczął się okres modernizmu, którego słynnymi nowohuckimi przykładami są m.in.: Blok Szwedzki na os. Szklane Domy, szkoła tysiąclatka na os. Teatralnym, czy też tzw. helikopter – dziesięciopiętrowy blok na os. Centrum D.