Wawel - symbol Krakowa. Siedziba polskich królów była inspiracją dla architektów
Zamek Królewski na Wawelu to niewątpliwy symbol Krakowa i jednocześnie jedna z najbardziej rozpoznawalnych budowli w Polsce. Wzniesiona jeszcze w średniowieczu rezydencja polskich władców na przestrzeni stuleci była wielokrotnie rozbudowywana i odnawiana. Największą metamorfozę zamek przeszedł w XVI w., kiedy król Aleksander Jagiellończyk zarządził przebudowę w stylu renesansowym. Kontynuował ją jego następca - król Zygmunt I Stary. To właśnie wtedy powstała zresztą kaplica Zygmuntowska uważana za wzorcowe dzieło sztuki renesansowej w Polsce. Łącznie sama przebudowa zajęła natomiast ponad cztery dekady. Renesansowy Wawel stał się szybko inspiracją dla magnatów i przedstawicieli szlachty, którzy marzyli o podobnych zamkach. Jednym z takich przykładów jest rezydencja w Baranowie Sandomierskim, zaprojektowana przez Santi Gucciego, pochodzącego z Florencji rzeźbiarza i architekta, która powstała na przełomie XVI i XVII wieku. Dziś określa się ją nawet "Małym Wawelem" bądź "Perłą Renesansu".
Willa "Mały Wawel" w centrum Krakowa. Budynek leży tuż przy zamku
"Mały Wawel" to także nazwa willi, która została wzniesiona w latach 1886-1888 tuż nieopodal Zamku Królewskiego, przy ul. Podzamcze 10. Nie jest ona oczywiście przypadkowa. Architekci Tadeusz Stryjeński i Władysław Ekielski inspirowali się bowiem rezydencją polskich władców. Budynek został zaprojektowany na planie przypominającym literę L i stanowi przykład stylu neorenesansowego. Nawiązań do "oryginału" można dopatrywać się w baszcie przypominającej wawelskie wieże Zygmunta III Wazy i Jana III Sobieskiego. W jednym z narożników znajdują się też charakterystyczna loggia z półkolistymi arkadami. Skojarzenie z Wawelem budzą również dwa płytkie ryzality (występy lica w elewacji budynku).
Willa "Mały Wawel" powstała dla polityka i profesora UJ Maurycego Straszewskiego. W latach 40. XX w. Niemcy planowali ją wyburzyć, ale budynek ostatecznie przetrwał wojnę. W latach 1946–2002 był siedzibą Przedszkola Samorządowego nr 61, a następnie powrócił do prywatnego właściciela. W latach 2018-2019 r. "Mały Wawel" został wyremontowany. Willa znajduje się obecnie w gminnej ewidencji zabytków Krakowa. Jak wygląda ta unikatowa rezydencja, zobaczycie w naszej galerii.