To jedna z najpiękniejszych wsi w Małopolsce. Kiedyś była popularniejszym kurortem niż Zakopane [GALERIA]

2025-12-05 13:13

Położony zaledwie 7 kilometrów od Zakopanego Poronin to dziś dla wielu turystów jedynie miejscowość tranzytowa na popularnej „zakopiance”. Mało kto jednak pamięta, że ta licząca około 4500 mieszkańców wieś ma za sobą niezwykle bogatą historię, a na początku XIX wieku to właśnie ona, a nie Zakopane, była najpopularniejszym letniskiem Podhala, przyciągającym największe nazwiska polskiej kultury i sztuki. Jak wygląda to wyjątkowe miejsce? Sprawdźcie w naszej galerii?

Poronin jest jedną z najpiękniejszych wsi w Małopolsce. Był kiedyś popularniejszy od Zakopanego

Chociaż pierwsze oficjalne wzmianki o Poroninie jako osadzie pochodzą z 1624 roku, nazwa ta funkcjonowała w dokumentach już w 1254 roku, określając wówczas rzekę. Historycy przypuszczają, że tereny dzisiejszego centrum gminy stanowiły we wczesnym średniowieczu dużą polanę wypasową, znaną jako Bańkówki lub Wańkówki, i były przysiółkiem Białego Dunajca.

Około 1620 roku Poronin usamodzielnił się jako wieś. Kluczowe dla rozwoju społeczności były kolejne lata – w 1806 roku wzniesiono tu kaplicę, a już w 1833 roku erygowano samodzielną parafię z własnym kościołem. Rozwijał się tu także przemysł. Około 1813 roku powstała Kuźnia Poroniańska, zakład specjalizujący się w przerobie surówki, który słynął z produkcji doskonałej jakości kos i lemieszy. Pamiątką po tamtych czasach jest nazwa części wsi – Kośne Hamry.

Już na początku XIX wieku Poronin zyskał status znanego letniska, przyćmiewając swoją popularnością dzisiejszą stolicę Tatr. Urokliwe krajobrazy i wyjątkowy klimat przyciągały tu elitę intelektualną i artystyczną Polski. Gośćmi Poronina byli między innymi malarze Jan Matejko i Leon Wyczółkowski oraz czołowi poeci i pisarze tamtej epoki: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Władysław Orkan i Leopold Staff.

Na kartach historii Poronina zapisał się również Włodzimierz Lenin. Rosyjski rewolucjonista, mieszkając w pobliskim Białym Dunajcu, w latach 1913–1914 często bywał w zajeździe Pawła Guta Mostowego. Wydarzenie to zaważyło na powojennych losach budynku. W 1947 roku utworzono w nim Muzeum Lenina, a na placu obok stanął jego pomnik. Obiekt budził ogromne kontrowersje, do tego stopnia, że w 1970 roku antykomunistyczna organizacja „Ruch” planowała jego podpalenie w proteście przeciwko obchodom setnej rocznicy urodzin wodza rewolucji. Muzeum ostatecznie zlikwidowano w 1990 roku, a pomnik został obalony. Dziś w historycznym budynku mieści się Gminny Ośrodek Kultury.

Po latach zmian administracyjnych, w tym włączeniu do gminy Tatrzańskiej w 1977 roku, Poronin odzyskał status stolicy gminy z dniem 30 grudnia 1994 roku. Dziś wieś prężnie rozwija się w oparciu o turystykę. Zimą na narciarzy czekają wyciągi oraz skocznia narciarska Galicowa Grapa. O bogatej przeszłości przypominają obiekty wpisane do rejestru zabytków: dawny budynek Muzeum Lenina oraz zabytkowa willa „Stryjnia Podhalańska” przy ulicy Piłsudskiego. Miejscowość jest także domem dla wielu znanych osób, w tym snowboardzistki i posłanki Jagny Marczułajtis-Walczak.

Sonda
Czy Małopolska jest najpiękniejszym regionem w Polsce?

Tak wygląda Poronin, jedna z najpiękniejszych wsi w Małopolsce [GALERIA]

Kraków Radio ESKA Google News
Dom Książków, Tarnów