Ulica Kupa w Krakowie. Turyści śmieją się z jej nazwy, choć nie wiedzą, co oznacza
W Polsce znajdziemy wiele nazw ulic, które mogą budzić przeróżne skojarzenia. Niektóre uznamy za najpopularniejsze, inne za ciekawe, a jeszcze inne za zabawne. Tak jest w przypadku ulicy Kupa w Krakowie, zlokalizowanej w dzielnicy I Stare Miasto na Kazimierzu, której nazwa wielokrotnie wzbudzała uśmiech na twarzy niejednego turysty. Niewiele osób wie jednak, skąd wzięła się taka osobliwa nazwa i dlaczego ulica Kupa w Krakowie nazywa się właśnie tak?
Ulica Kupa w Krakowie leży na Kazimierzu, którego północno-wschodnią część od XV wieku zamieszkiwała ludność żydowska. Południowa część ulicy Kupa w Krakowie została wytyczona jeszcze w 1335 roku [1], w momencie lokacji miasta Kazimierz na prawie magdeburskim. W 1608 roku włączono ją do rozbudowującego się wówczas osiedla żydowskiego. W 1800 roku doszło do inkorporacji Kazimierza, w wyniku czego ulica Kupa znalazła się w granicach Krakowa.

W 1850 roku zyskała brukowaną nawierzchnię. W drugiej połowie XIX wieku ulicę Kupa zabudowano prostymi, murowanymi kamienicami, należącymi w większości do uboższych Żydów – pisze Piotr Wróbel. Po utworzeniu getta krakowskiego w Podgórzu, gdzie przesiedlono Żydów z Kazimierza, zabudowania zostały w większości opuszczone. Niszczejące budynki na ulicy Kupa rozebrano w latach 50 i 60. XX wieku.
Co ciekawe, u schyłku PRL-u rejon ten uchodził za jeden z najbardziej zaniedbanych w całym mieście. Rewitalizacja ulicy Kupa w Krakowie rozpoczęła się w 1989 roku, choć już w drugiej połowie lat 80. padały pierwsze tego typu propozycje. Proces ten zakończył się w roku 2018.
Skąd wzięła się nazwa ulicy Kupa w Krakowie? Ta pochodzi od znajdującej się na jej północnym krańcu synagogi Kupa wzniesionej około 1635 roku. Słowo „kupat” w języku hebrajskim oznacza „skarb, kiesa kahału” [2]. Z krakowski magistrat podaje, że nazwa pobliskiej synagogi Kupa wywodzi się z hebrajskiego, gdzie „kupa” oznacza kasę kahału, czyli gminy żydowskiej.
Źródła:
- [1] Piotr Wróbel: Revitalisation as a form of the cyclical process of urban structure reconstruction. The example of Kupa Street in the Kazimierz district of Krakow. „Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula”, s. 15–30, 2019. Warszawa: Akademia Finansów i Biznesu Vistula.
- [2] Elżbieta Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1995.