"Srebrne Miasto" w Małopolsce. Olkusz jako kolebka polskiego górnictwa
40 kilometrów - tyle dzieli Kraków od położonego na północ "Srebrnego Miasta", czyli Olkusza, którego historia od początku była powiązana z rozwojem górnictwa. Już w średniowieczu zaczęto wydobywać płytko położone w tej okolicy pokłady srebra. Dostęp do złóż sprawiał, że gród się rozrastał, aż w końcu około 1299 r. miasto zostało lokowane na prawie niemieckim, co jeszcze bardziej zintensyfikowało jego rozwój. W XIV w. Olkusz (występujący w źródłach jako Helcus czy Ylcus) zaliczał się do najważniejszych miast Małopolski dzięki swoim królewskim kopalniom. Dobra passa trwała do XV w., kiedy to wyczerpały się pokłady surowców położonych płytko i trzeba było wybudować sztolnie. Górnicy kopali coraz głębiej, wyniku czego doszło do uszkodzenia miejskich budynków. Całkowity kres świetności "Srebrnego Miasta" położył potop szwedzki w XVII w.
Górnictwo powróciło do Olkusza dopiero w 1. połowie XIX wieku - w 1814 r. otwarto w mieście pierwszą kopalnię rudy cynku. Ważnym momentem w historii miejscowości była także budowa w latach 1883–1885 linii kolejowej Dąbrowsko-Iwangrodzkiej, dzięki której doszło do ożywienia gospodarczego regionu. To z kolei sprawiło, że Austriak Peter Westen zdecydował się założyć w Olkuszu Akcyjne Towarzystwo Tłoczonych i Emaliowanych Wyrobów "Westen" Spółka Akcyjna, czyli działającą po dziś dzień Olkuską Fabrykę Naczyń Emaliowanych "Emalia" SA, której wyroby są rozpoznawane nawet poza granicami kraju. Jeśli chodzi natomiast o historię górnictwa w Olkuszu, to ta zakończyła się całkiem niedawno - w grudniu 2021 r. zalano ostatnią kopalnię Olkusz-Pomorzany, w której wydobywano ołów.
Co warto zobaczyć w "Srebrnym Mieście"? Atrakcje Olkusza
Powiązania Olkusza z górnictwem widać na każdym kroku, a to wszystko przez rozstawione po mieście figurki górników, które razem tworzą tzw. "Srebrny szlak gwarków olkuskich”, czyli ścieżkę edukacyjno-historyczną, którą wytyczono w obrębie starówki. Każda postać należąca do szlaku jest inna, ma inne atrybuty i „opowiada” inną historię, obrazującą wybrany aspekt historii miasta, czyli wydarzenie, postać, miejsce ważne historycznie, czy olkuską legendę. Twórcą osiemnastu rzeźb jest Jan Siuta - rzeźbiarz, malarz i filozof, będący absolwentem krakowskiej ASP.
Historię "Srebrnego Miasta" oraz jego górnictwa można poznać, zwiedzając Muzeum Podziemny Olkusz, które znajduje się w piwnicach kilka metrów pod rynkiem. Zabytkiem, który wręcz trzeba zobaczyć, jest kościół św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu, którego historia sięga XII w. Ponadto wybierając się do Olkusza, warto mieć też na względzie dwie atrakcje, które znajdują się w okolicach miasta: Zamek w Rabsztynie oraz największą pustynię w Polsce - Pustynię Błędowską, która leży w odległości zaledwie kilku kilometrów od "Srebrnego Miasta". Jak wyglądają wymienione miejsca oraz samo miasto dowiecie się, zaglądając do naszej galerii.
