Poręba Wielka to jedna z najpiękniejszych wsi w Małopolsce. Kiedyś należała do zakonu Cystersów
Poręba Wielka jest jedną z najciekawszych wsi w województwie małopolskim. Jest położona w w powiecie limanowskim, w gminie Niedźwiedź, u północnych podnóży Gorców, w dolinie potoku Porębianka i jego dopływu, potoku Koninka. Miejscowość stanowi punkt wypadowy w Gorce, między innymi na Turbacz, Obidowiec i Suhorę. Jest siedzibą Gorczańskiego Parku Narodowego. Znajduje się w również obserwatorium astronomiczne na Suhorze. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku, na którego dane powołuje się portal Polska w Liczbach, w Porębie Wielkiej mieszka 2 425 osób, z czego 49 proc. mieszkańców stanowią kobiety, a 51 proc. ludności to mężczyźni. W latach 1975-1998 wieś należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.
Historia Poręby Wielkiej sięga prawdopodobnie końcówki XIII wieku, kiedy funkcjonowała jako osada. Nazwa wsi wywodzi się od wyrąbanego kawałka puszczy, a niektóre źródła wskazują, że założyli ją wyrębnicy. Możliwe, że powstała jako przystanek noclegowy na przebiegającym tędy szlaku handlowym z Krakowa na Spisz. U swych początków Poręba Wielka była własnością zakonu Cystersów ze Szczyrzyca. To właśnie duchowni wystarali się o jej lokację na prawie niemieckim. Pierwsza oficjalna wzmianka o wsi pochodzi z 1380 roku. Wówczas wyrokiem sądu królewskiego tamtejsze ziemie zostały odebrane zakonnikom i włączone do dóbr królewskich Ludwika Węgierskiego.
Poręba Wielka słynie z niezwykle pięknych zabytków. Najważniejszym jest Muzeum Biograficzne Władysława Orkana „Orkanówka”, gromadzące i przechowujące pamiątki związane z wybitnym młodopolskim pisarzem. Orkanówka została wzniesiona w modnym na początku XX wieku stylu witkiewiczowskim (zakopiańskim), według projektu generała Andrzeja Galicy z Zakopanego, przyjaciela Władysława Orkana. W 1979 roku utworzono w niej muzeum. Jest jednym z najciekawszych obiektów na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce. Ponadto do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego wpisane są: zespół dworski, w którego skład wchodzą: dwór (spalony 1945), oficyna dworska (spalona 1945) oraz park podworski Wodzickich.