Sucha Beskidzka jest nazywana Rzymem Południa. Wszystko za sprawą karczmy
W sercu malowniczej Małopolski, u stóp Beskidów, leży miasteczko, które z dumą nosi miano Rzymu Południa. Sucha Beskidzka, bo o niej mowa, to nie tylko urokliwe krajobrazy i brama do górskich wędrówek. To przede wszystkim miejsce owiane legendą, której materialnym świadkiem jest jedna z najsłynniejszych i najpiękniejszych karczm w Polsce – Karczma „Rzym”.
Najsłynniejsza opowieść związana z Karczmą „Rzym” dotyczy legendarnego czarnoksiężnika, Pana Twardowskiego. Według podań, mistrz Twardowski, który zaprzedał duszę diabłu w zamian za magiczne moce, miał w cyrografie sprytny zapis – Mefistofeles mógł zabrać jego duszę jedynie w Rzymie. Pewnego dnia, diabeł, zniecierpliwiony zwlekaniem Twardowskiego, zwabił go do karczmy. Gdy czarnoksiężnik zapytał o nazwę gospody, usłyszał odpowiedź: „Rzym”. I choć nie był to Wieczny Rzym, a jedynie karczma o tej nazwie, diabeł próbował dochodzić swoich praw. Co ciekawe, obecna nazwa „Rzym” została nadana karczmie dopiero podczas remontu pod koniec lat 60. XX wieku, właśnie w nawiązaniu do tej barwnej legendy, która na stałe wpisała się w tożsamość miejsca.

Karczma „Rzym” – perła architektury drewnianej w Małopolsce
Sama Karczma „Rzym” to prawdziwa perła architektury drewnianej, której historia sięga początku XVIII wieku. Usytuowana przy rynku, który niegdyś był tętniącym życiem skrzyżowaniem dróg i miejscem, gdzie po uzyskaniu przywileju odbywały się targi i jarmarki, karczma zamyka dziś jego wschodnią pierzeję.
Ten budynek zniesiono w tradycyjnej konstrukcji zrębowej, częściowo na solidnej kamiennej podmurówce. Charakterystyczny, czterospadowy dach kryty gontem, z wyraźnie zaznaczoną kalenicą, przyciąga wzrok z daleka. W osi budynku znajduje się przestronna sień, dawniej przejazdowa, prowadząca do stanu mieszczącego wozownię dla podróżnych. Po jej bokach rozmieszczono izby karczemne, a wnętrza zdobią solidne, belkowane stropy, dodające autentycznego klimatu. Frontową elewację zdobią urokliwe podcienia, wsparte na słupach i ogrodzone drewnianą, ażurową balustradą, zapraszające do chwili odpoczynku.
Historia nie oszczędziła budynku – w czasie II wojny światowej jego elewacja frontowa i boki zostały otynkowane, tył pobielony, a dach pokryto papą. Na szczęście, gruntowny remont przeprowadzony pod koniec lat 60. XX wieku przywrócił karczmie jej pierwotny blask i wygląd. To właśnie wtedy, jak wspomniano, nadano jej obecną, legendarną nazwę. Dziś karczma nie tylko przypomina o dawnych czasach, ale także tętni życiem, serwując dania regionalnej kuchni i goszcząc turystów pragnących poczuć magię tego miejsca.
Wartość historyczna i architektoniczna Karczmy „Rzym” została doceniona poprzez włączenie jej na prestiżowy Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce. Szlak ten gromadzi najcenniejsze i najciekawsze przykłady budownictwa drewnianego w regionie – od kościołów i cerkwi, przez dwory i wille, aż po skanseny i właśnie karczmy. Obecność „Rzymu” na tej trasie podkreśla jego unikatowy charakter i znaczenie dla dziedzictwa kulturowego Małopolski. To świadectwo kunsztu dawnych cieśli i żywa lekcja historii, dostępna dla każdego odwiedzającego.