Czym jest podłaźniczka?
Każdy wie, czym jest tradycyjna, świąteczna choinka. Nieco mniej znanym faktem jest ten, że w niektórych częściach Polski oprócz drzewka gości też podłaźniczka. To ozdoba świąteczna, którą można spotkać nie tylko w naszym kraju, ale i na Słowacji.
Na ogół wykonywana jest z wierzchołka choinki odwróconego do góry nogami. Nie jest to więc całe drzewo, a jedynie jego fragment. Podłaźniczkę ozdabia się m.in. bibułą, jabłkami, cukierkami, orzechami, słomą, ale też oczywiście nowoczesnymi dodatkami.
Podłaźniczka zgodnie z tradycją jest wieszana nad stołem wigilijnym lub w kącie. Wywodzi się z tradycji podłazów. Podłaźnikiem nazywamy pierwszego gościa, który przychodzi do domu na Boże Narodzenie. Obrzęd ten był znany nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach słowiańskich, m.in. w Słowenii, Serbii, Chorwacji czy na Słowacji.
Na podłaźniczkę mówiono także polaźniczka, boże drzewko, wiecha czy gaik. Ozdoba ma przede wszystkim przynosić dobrobyt, chronić przed chorobami, urokami, a zwierzęta przed wilkami. Zwyczaj ubierania choinki zawitał do Polski na przełomie XVIII i XIX wieku, a w pierwszych latach cieszył się popularnością jedynie wśród arystokracji. Co ciekawe, początkowo kościół katolicki uznawał zwyczaj dekorowania choinek za pogański.
Co symbolizowała podłaźniczka?
Istotnym było to, co przyozdabiało podłaźniczkę. Biel była symbolem niewinności nowonarodzonego Dzieciątka, a złoto symbolem bogactwa. Ciemna zieleń igliwia symbolizowała życie wieczne. Na gałązkach podłaźniczki w wieczór wigilijny zapalano świeczki i zimne ognie. Podłaźniczki nie były rzadkim widokiem w Polsce jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym.
Ozdoba była też symbolem płodności i życia. Gościła w polskich domach zazwyczaj do święta Trzech Króli, po którym była zdejmowana. Warto wiedzieć, że oprócz podłaźniczek polskie domy zdobiły też diduchy. Były one pierwszym, skoszonym w czasie żniw snopem zboża. Miały zapewnić urodzaj i chronić przed złymi mocami.
Ostatecznie, w latach 20. i 30. XX wieku podłaźniczki zaczęły stopniowo zanikać, wyparte przez choinki, które do dziś pozostają tradycyjnym, świątecznym wystrojem domu
