Kopciuchy w Małopolsce. Kontrole nie są efektywne?
Krakowski Alarm Smogowy opublikował nowy raport – Kontrola Palenisk w Małopolsce. Analizuje on proces kontroli palenisk w wybranych gminach województwa w 2023 roku, tj. ostatnim przed wejściem w życie zakazu użytkowania kotłów poniżej trzeciej klasy, tzw. „kopciuchów”. Autorzy informują, że w raporcie przeanalizowano 60 gmin, w tym wszystkie z powiatu krakowskiego, oświęcimskiego, nowotarskiego oraz wielickiego. Wnioski? Sytuacja najgorsza jest w miejscach, gdzie nie istnieje straż miejska ani straż gminna. W 2023 roku w takich gminach na jednego kontrolera przypadało cztery razy więcej domów do kontroli, niż w gminach, w których funkcjonują straże – to z kolei negatywnie wpływa na możliwość egzekwowania obowiązujących przepisów.
Polecany artykuł:
W gminach bez straży również odsetek wykrywalności wykroczeń jest dużo niższy – tylko co pięćdziesiąta kontrola kończyła się ujawnieniem nieprzestrzegania przepisów antysmogowych, podczas gdy w gminach ze strażą była to co dziesiąta kontrola. Może to wskazywać na mniej skuteczną procedurę kontrolną lub nawet jej brak w przypadku nieposiadania tego typu jednostki – informuje KAS.
Co najważniejsze – w 2023 roku odnotowano wysoki odsetek wykroczeń, za które nie nałożono kar w postaci mandatów, spraw sądowych lub decyzji nakazujących ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko. W gminach ze strażą wyniósł on 67,1 proc., a w gminach bez straży 57,7 proc. Oznacza to, że większość ujawnionych przypadków łamania prawa nie została ukarana, lub zastosowano wyłącznie pouczenie. W 2023 roku, podobnie jak w latach poprzednich, nakładano także mandaty o niskiej wartości.

W gminach, gdzie funkcjonują straże kwota ta wyniosła średnio 196 zł. W gminach bez straży – 163 zł. W obu przypadkach, jak pisze KAS, kary były niższe niż w poprzednim roku. Co ciekawe, w 2023 roku jeden kontroler wykonał średnio zaledwie 22 kontrole.
Liczba wykonanych kontroli palenisk w 2023 roku odnotowała lekki wzrost – z niecałych 15,2 tys. do 16,2 tys. – w porównaniu do roku poprzedniego. Liczba kontroli była wyższa w gminach ze strażą (9204 w porównaniu do 6997) – czytamy w raporcie Krakowskiego Alarmu Smogowego.
W gminach ze strażą prawie co dziesiąta kontrola kończyła się ujawnieniem łamania przepisów. Blisko połowę wykroczeń stanowiło nieprzestrzeganie uchwały antysmogowej. W gminach bez straży odsetek wykrywalności był dużo niższy (co pięćdziesiąta kontrola).
Liczba zgłoszeń podejrzenia łamania przepisów antysmogowych w 2022 i 2023 roku utrzymywała się na zbliżonym poziomie – odpowiednio 4510 i 4566. W 2021 było ich zdecydowanie więcej, blisko 7 tysięcy – podaje KAS.
W gminach ze strażą średnio co 223 dom wykorzystujący paliwo stałe do ogrzewania otrzymał mandat lub inną karę, a w gminach bez straży był to zaledwie jeden dom na 1186.