To miasto w Małopolsce przez setki lat było osobnym państwem. Dziś słynie z pięknych ogrodów [GALERIA]

Muszyna. To niewielkie miasto w Małopolsce było kiedyś odrębnym państwem

Aby dobrze zrozumieć, dlaczego Muszyna w woj. małopolskim była kiedyś de facto odrębnym bytem państwowym należy cofnąć się w czasie i to aż o 700 lat. Państwo muszyńskie, zwane także kluczem muszyńskim lub Biskupszczyzną powstało w XIII wieku, najprawdopodobniej około 1288 roku po tym, jak Muszynę wraz z jej przyległościami zapisano w testamencie biskupowi Pawłowi z Przemankowa. Tu właśnie leży klucz do zrozumienia samej historii państwa-miasta. Przekazane dobra utracił biskup krakowski Jan Muskata w okresie rządów Władysława Łokietka, przez co region ten należał do dóbr królewskich w XIV i XV wieku. Jak podaje Juliusz Marszałek w pracy „Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach”, biskupstwo krakowskie odzyskało włości przed 1448 rokiem.

Państwem-miastem – Muszyną, władali wówczas biskupi. Było ono de facto niezależne od Korony Królestwa Polskiego. Z jakich względów? Państwo muszyńskie posiadało własną administrację, sądownictwo, a nawet niewielkie siły zbrojne, których liczba wahała się od 200 do nawet 600 w czasie wojny. Co równie istotne, wszyscy mężczyźni zamieszkujący Muszynę i zdolni do noszenia broni regularnie i obowiązkowo (raz w miesiącu) odbywali musztrę pod specjalnym nadzorem starosty. Wszystko po to, aby w razie konfliktu natychmiast włączyć się do walki.

Samo państwo muszyńskie należało do biskupstwa krakowskiego aż do roku 1781. Przyjmując, że wróciło w posiadanie biskupów w 1448 roku, znajdowało się w ich posiadaniu przez 333 lata. Kres jego funkcjonowania przyniósł wspomniany już rok 1781, kiedy Muszyna trafiła pod panowanie austriackie. Już w 1770 roku tereny te odłączono od Polski i przyłączono do Węgier, a po pierwszym rozbiorze Polski włączono w skład Galicji.

W 1958 roku w Muszynie otwarto Muzeum Regionalne PTTK państwa muszyńskiego, gromadzące ponad 2 tys. eksponatów z dawnych dziejów. Muszyna dziś chętnie wraca do dawnego dziedzictwa, prezentując turystom m.in. odrestaurowany zamek, lubiany Dwór Starostów Muszyńskich, dom garncarza, dawny zajazd (muzeum), a także sam nowy ratusz i podziemne piwnice, w których niegdyś składowano wina i towary przywożone węgierskim szlakiem. O podziemnym więzieniu w Muszynie pisaliśmy w osobnym materiale, z którym można zapoznać się tutaj.